Thành lập năm 1965, khởi đầu từ “lớp Toán đặc biệt” đến nay là trường THPT Chuyên Cao Bằng. Qua 50 năm xây dựng và trưởng thành, nhà trường tự hào là cái nôi ươm mầm, nuôi dưỡng, phát triển những tài năng của tỉnh Cao Bằng. Niềm tự hào và trách nhiệm luôn nhắc nhở thầy và trò của trường nỗ lực phấn đấu để ngày càng nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục.     
     Trong những năm qua, Trường THPT Chuyên đã tích cực đẩy mạnh phong trào thi đua “Dạy tốt - học tốt”, khích lệ đông đảo cán bộ, giáo viên và học sinh toàn trường thực hiện. Đặc biệt Ban giám hiệu chú trọng chỉ đạo và triển khai “thực dạy, thực học” đến từng cán bộ, giáo viên và học sinh, tạo chuyển biến tích cực trong công tác đổi mới quản lý và đổi mới phương pháp dạy - học.
     Hưởng ứng phong trào thi đua, tập thể cán bộ, giáo viên nhà trường đã đoàn kết nhất trí cao, tự giác học tập và tự bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ theo tinh thần "Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo", quyết tâm giữ vững danh hiệu trường tiên tiến xuất sắc. Với đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm giảng dạy, bồi dưỡng học sinh giỏi, hàng năm, nhà trường đã có những đóng góp rực rỡ vào Bảng vàng giáo dục tỉnh nhà.
     Về tỉ lệ đỗ đại học hằng năm:
Trong 10 năm gần đây, trường có tỷ lệ trên 90% học sinh lớp 12 thi đỗ vào các trường Đại học, được xếp trong tốp 200 trường có điểm bình quân thi Đại học cao nhất cả nước: năm học 2010 - 2011 đỗ 96,6% , đứng thứ 187 trong tổng số 200 trường; năm học 2011 - 2012 đỗ 97,9% đứng thứ 138 trong tốp 150; năm học 2014 – 2015 đỗ 98,6% đứng thứ 115 trong tốp 150 trường vinh danh có điểm bình quân thi Đại học cao nhất cả nước. Đặc biệt, trong kỳ thi THPT Quốc gia năm học 2015 – 2016, Nhà trường đã có nhiều học sinh đạt điểm cao nhất tỉnh ở các khối như: Nguyễn Thu Huyền nhất khối A1: 28.38; Hoàng Dương Thành nhất khối B: 26.5 điểm; Đặc biệt em Nguyễn Thị Vân Khánh lọt top thủ khoa khối D với 30.75 điểm; em Lục Thị Thuỷ Tiên lọt top thủ khoa khối C với 31.25 điểm,… Các em đã trở thành niềm tự hào của ngành giáo dục tỉnh nhà và là tấm gương sáng cho các em học sinh lớp dưới noi theo.
     Về chất lượng HSG: Nâng cao chất lượng học sinh giỏi là nhiệm vụ trọng tâm được nhà trường đặc biệt quan tâm. Với sự nỗ lực của thầy và trò nhà trường, chất lượng HSG qua các năm đều được nâng cao: Năm học 2011- 2012 trường có 04 học sinh đoạt giải Quốc gia, 04 học sinh đoạt giải Khu vực (trong đó có 01 giải nhì, 03 giải ba và 04 giải khuyến khích); Trong kỳ thi Olympic các môn văn hóa của 16 trường THPT Chuyên khu vực  trung du và miền núi phía Bắc trường đứng thứ nhì với 36 huy chương: trong đó có 09 huy chương vàng, 22 huy chương bạc và 05 huy chương đồng, rải đều ở tất cả các môn (Toán, Lý, Hóa, Sinh, Văn, Ngoại Ngữ); Năm học 2015-2016 trường có 10 học sinh đoạt giải Quốc gia, tháng 8 năm 2016 trong kỳ thi Olympic 8 môn văn hóa của của 21 trường THPT Chuyên khu vực trung du và miền núi phía Bắc tổ chức tại trường THPT Chuyên Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang, trường THPT Chuyên tinh Cao Bằng có 48 học sinh xuất sắc dự thi, đạt 38  huy chương (trong đó có 02 huy chương vàng, 06 huy chương bạc và 30 huy chương đồng).
     Để có được những thành tích đó, Ban chấp hành Công đoàn đã thống nhất với Ban giám hiệu nhà trường vận dụng và triển khai linh hoạt phong trào thi đua "Hai tốt". Với phương châm “Muốn có trò giỏi thì phải có thầy giỏi”, những năm qua, Trường THPT Chuyên luôn chăm lo xây dựng đội ngũ giáo viên giỏi chuyên môn và tận tâm với nghề. 100% giáo viên có ý thức, trách nhiệm cao với nhiệm vụ giáo dục học sinh, khơi dậy trong các em ý chí vươn lên, học tập vì ngày mai lập thân, lập nghiệp. Đẩy mạnh phong trào thi đua “Hai tốt”, hằng năm Công đoàn và Ban giám hiệu nhà trường đã phát động từ 4 - 5 đợt thi đua gắn với các nội dung: Nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi; thiết kế đồ dùng dạy học; sử dụng công nghệ thông tin; dạy học bằng bản đồ tư duy;  mỗi cán bộ, giáo viên có ít nhất từ một đến hai sáng kiến kinh nghiệm hiệu quả áp dụng trong giảng dạy đồng thời chỉ đạo đội ngũ giáo viên thực hiện nghiêm túc quy chế chuyên môn, vừa dạy cho học sinh nắm chắc kiến thức cơ bản và phương pháp học tập, kết hợp nhuần nhuyễn lý thuyết và thực hành, vừa dạy nâng cao và mở rộng theo từng chuyên đề chuyên sâu ở từng bộ môn... Công đoàn và Ban giám hiệu nhà trường đã cụ thể hoá các nội dung thi đua của cán bộ, giáo viên thông qua các hoạt động: Hội giảng, thi thiết kế đồ dùng, đổi mới phương pháp giảng dạy, đăng kí viết đề tài sáng kiến kinh nghiệm các cấp... Trong 5 năm gần đây đã có nhiều sáng kiến kinh nghiệm và đề tài khoa học được nghiệm thu, đưa vào áp dụng, trong đó có những sáng kiến kinh nghiệm được Sở khoa học và Công nghệ xếp loại khá và giỏi.
     Để tạo nền vững chắc, lâu dài, giữ vững thành tích phong trào thi đua "Dạy tốt - học tốt" và bảo đảm chất lượng giáo dục, trong những năm gần đây, trường luôn tạo điều kiện và có nhiều chính sách khuyến khích, mở rộng cửa chào đón các giáo viên trẻ có năng lực về trường giảng dạy. Đến nay, lực lượng trẻ chiếm tới trên 40 % trong tổng số giáo viên của nhà trường. Đây là lực lượng xung kích và lãnh đạo nhà trường luôn cố gắng bồi dưỡng, rèn luyện thêm cho các thầy cô giáo trẻ nghiệp vụ chuyên môn, tạo điều kiện cho các em phát huy tính sáng tạo của tuổi trẻ trong công tác giảng dạy. Điều đáng nói là hầu hết các thày cô giáo trẻ đều là các “cựu” học sinh của trường, trở về trường công tác và cống hiến ở chính nơi đã nuôi dưỡng họ trong những năm tháng học trò. Giờ đây, thế hệ sau tiếp nối bước chân thành công của những thầy cô đi trước có nhiều kinh nghiệm trong đào tạo đội tuyển học sinh giỏi các môn .Bên cạnh đó, sự trẻ trung, năng động, sáng tạo của các thầy cô giáo trẻ như một làn gió mới thổi vào không gian các lớp học. Hầu hết các thầy cô đều sử dụng thành thạo máy vi tính và các phần mềm giảng dạy thiết yếu. Do đó đã đáp ứng được yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục, đưa các thiết bị giảng dạy hiện đại vào quá trình học tập, tạo ra các tiết học hấp dẫn, sinh động, góp phần nâng cao chất lượng bài giảng. Các thầy cô cũng tích cực dành thời gian, tâm huyết để sưu tầm tài liệu làm phong phú nội dung bài học. Từ đó, chất lượng giáo dục của nhà trường không ngừng được cải thiện, nâng cao, thành tích của học sinh trong các kỳ thi học sinh giỏi mỗi năm lại tiến bộ hơn so với năm trước Nhà trường đã vận động và tạo điều kiện tối đa để các nhà giáo có nguyện vọng được học tập nâng cao trình độ đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ nhằm đáp ứng yêu cầu chuẩn hóa về trình độ và nâng cao chất lượng giáo dục. Trong 5 năm qua, đã có 18 giáo viên được cử đi học, đào tạo trình độ Thạc sỹ. Đi đôi với việc quan tâm, tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ, giáo viên không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao trình độ chuyên môn, nhà trường còn triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục như: Đổi mới phương pháp dạy học; tăng cường thăm lớp, dự giờ, rút kinh nghiệm chuyên môn; quan tâm dạy văn hoá kết hợp với việc giáo dục ý thức đạo đức, kỹ năng sống cho học sinh...
     Với phương châm xây dựng một môi trường học tập thân thiện, trong đó học sinh là yếu tố tích cực, chủ động, sáng tạo, những năm qua, bên cạnh việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục mũi nhọn đáp ứng mục tiêu đào tạo học sinh Chuyên giỏi về kiến thức, nhanh về trí tuệ, sáng về đạo đức, Nhà trường đã chỉ đạo Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phối hợp với các tổ chuyên môn và đội ngũ giáo viên chủ nhiệm tổ chức nhiều hoạt động tập thể bổ ích, lý thú, tạo ra những sân chơi lành mạnh, thu hút đông đảo học sinh tham gia như: các hoạt động ngoại khóa, hoạt động ngoài giờ lên lớp, các cuộc thi Olympic tiếng Anh, thi làm báo tường, thi tìm hiểu tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, thi sáng tác thơ văn, văn nghệ, thi thể thao…. Để tạo điều kiện cho học sinh có một môi trường học tập tốt nhất nhà trường đã được xây mới một dãy phòng học chức năng gồm: 08 phòng có trang bị đầy đủ các dụng cụ thí nghiệm… có nhà đa năng phục vụ cho công tác giảng dạy thể chất và các hoạt động thể dục thể thao, khu nội trú cũng được trường quan tâm tu sửa và thay thế các thiết bị hư hỏng, bảo đảm điều kiện ăn ở cho học sinh nội trú. Những việc làm đó đã góp phần thiết thực trong việc bồi dưỡng, phát triển tài năng, nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường vừa tạo điều kiện cho các em học sinh thư giãn sau những giờ học căng thẳng, vừa phát huy tính sáng tạo, năng động và tạo cơ hội cho các em giao lưu, đoàn kết, nhanh nhạy trong giao tiếp và ứng xử tình huống. Vì thế, 100% học sinh được đào tạo từ trường THPT Chuyên đều đạt học lực Khá trở lên, 100% xếp loại hạnh kiểm Khá và Tốt.
     Những thành tích trên đã khẳng định trường THPT Chuyên xứng đáng là một trong những đơn vị điển hình trong phong trào thi đua “Dạy tốt - học tốt” của ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Cao Bằng. Để góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ “Đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục Việt Nam” theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng, trong năm học tới, Nhà trường sẽ phát huy những thành tích đã đạt được, tiếp tục phát động thi đua "Hai tốt" bằng những hình thức phong phú và hiệu quả hơn.

HIỆU TRƯỞNG
Đinh Trọng Dũng