Tôi trở thành học sinh lớp 8 trường Cấp 3 Đặc biệt Cao Bằng khi vừa tròn 13 tuổi, tôi đi học sớm một năm nên các bạn cùng lớp hầu hết hơn tôi 1 hoặc 2 tuổi, chỉ có Hoàng Thị Bằng và Đào Thanh Bình cùng sinh năm 1955, nhưng hai bạn ấy sinh vào tháng một nên tôi vẫn là bé nhất. Chúng tôi là khóa thứ 4 của trường. Ngày nhập trường, ông ngoại dẫn tôi đi, nhìn khu trường nội trú nhà tranh vách đất thật đơn giản và lạ lẫm. Từ bé tôi chưa xa nhà bao giờ nên càng thấy thật bơ vơ, nhưng các anh chị lớp trên rất nhanh nhẹn, tự tin và quan tâm đến lớp bé nhất chúng tôi nên cũng an tâm phần nào. Và tình cảm như anh em một nhà ấy trong Trường cấp 3 Đặc biệt có mãi trong tôi trong suốt thời gian học ở trường và theo tôi mãi suốt thời gian tôi học ở nước ngoài, cũng như ra nhận công tác sau này.
     Trong 3 năm học ở Cấp 3 Đặc biệt Cao Bằng thì năm đầu tiên ở trong Hõm Ông Hồ (chúng tôi gọi một cái thung lũng nhỏ ở Khau Gạm, Hòa An, Cao Bằng) là đáng nhớ nhất. Tôi nhớ như in những buổi tự học tối đến 21h30 vào những ngày đầu như một cực hình vì tôi học cấp 2, bài vở đơn giản chỉ đến 20h30 là đã lăn ra ngủ, nên cả một thời gian dài buổi tối ngồi gật gù tự học bên cái đèn dầu có thể coi là một cố gắng phi thường đối với tuổi 13 của tôi. Điều đáng nhớ nữa là cái rét, nhất là sáng sớm ngủ dậy, đánh răng ở cái mỏ nước dưới gốc chanh già, nước trong mỏ chảy ra cũng âm ấm, nhưng chúng tôi cứ rét run cầm cập, có lẽ ngày ấy chúng tôi gầy còm và ăn uống không được đầy đủ vì tiêu chuẩn thời chiến tranh có hạn, mặc dù các bác cấp dưỡng đã trổ hết tài chế biến để chúng tôi đỡ đói. Lúc ấy, một miếng cơm cháy chảo gang cứng qoèo (chứ không như cơm cháy đặc sản vừa mềm vừa thơm như bây giờ) là một món xa xỉ. Rồi nữa, những buổi đi lấy củi bị gai cào, bị dân địa phương đuổi vì vào rừng của họ sợ hết hồn vía. Những buổi đi mấy cây số ra Nước Hai để xem một bộ phim, hoặc tối chủ nhật ở nhà lên muộn vượt mấy quả đồi mồ mả, vừa đi vừa nhìn đằng sau mà nổi hết da gà vì sợ... Bù lại, chúng tôi ở tập thể rất vui. Chúng tôi ngủ chung trên sạp cả dãy nên có thể thò chân sang chăn của nhau, vật nhau mà không sợ rơi xuống đất, những buổi lao động tập thể đã dậy cho chúng tôi biết làm nhiều việc như lấy gỗ, đánh tranh lợp nhà, trát vách bằng bùn và rơm; những buổi sinh hoạt có học hát thật say sưa. Bây giờ nghe những bài hát cách mạng như “Ơi con suối Lala”, “Tiếng chày trên sóc Bombo” là lại nhớ về vùng núi thân thương ấy.
     Khi chúng tôi lên lớp 9 thì Trường chuyển về thị trấn Cao Bình. Từ một hõm núi được chuyển về một thị trấn sầm uất, từ chỗ toàn trường chỉ có 3 lớp với vài chục người, nay có thêm nhiều lớp B, nhà ở vẫn là vách đất nhưng đã có mái ngói, đặc biệt có hẳn một sân trường có thể đá bóng làm cho chúng tôi rất vui. Mặc dù điều kiện sống vẫn còn khó khăn, nhưng có lẽ do chúng tôi đã quen, hoặc do chúng  tôi cũng đã lớn hơn nên những năm lớp 9 và lớp 10 trôi qua khá nhẹ nhàng, các bạn nam nữ của các lớp đã biết để ý đến nhau, sinh hoạt toàn trường đã đông vui nên có cảm giác hai năm lớp 9 và lớp 10 trôi qua thật là nhanh. Ấn tuợng nhất trong thời gian học ở Cao Bình là những ngày ôn thi và tốt nghiệp phổ thông. Phải nói là các thầy dậy chúng tôi là những nhà giáo tuyệt vời. Các thầy đã truyền thụ cho chúng tôi kiến thức một cách hệ thống, đồng thời mở rộng tầm hiểu biết ra ngoài phạm vi sách giáo khoa để củng cố cho chúng tôi hiểu sâu hơn. Cả thầy và trò đều cố gắng để đạt điểm cao nhất trong kì thi tốt nghiệp, ngày và đêm, chúng tôi miệt mài học tập và đúng như mong đợi, năm ấy chúng tôi tốt nghiệp với kết quả rất tốt. Tiếp theo đà của kì thi tốt nghiệp phổ thông, chúng tôi đã đạt kết quả mĩ mãn trong kì thi vào đại học, nhiều bạn đạt tiêu chuẩn đi học ở nuớc ngoài, 11 trên 18 học sinh lớp tôi lần luợt lên đuờng sang nuớc ngoài học tập.
     Lướt qua những năm tháng học tại trường Cấp 3 Đặc biệt Cao Bằng để thấy rằng, những năm tháng ấy đã rèn luyện chúng tôi, tạo cho chúng tôi một thói quen và nghị lực đáng quý là biết vượt lên tất cả nhưng khó khăn trong học tập và công tác, hình thành trong chúng tôi tính cách hòa đồng và tập thể, biết phấn đấu không ngừng trong cuộc sống. Có thể nói rằng 3 năm sống và học tập tại trường là quãng thời gian tạo bàn đạp về kiến thức, nuôi ngọn lửa ý chí và gây dựng nhân cách cho mỗi học sinh chúng tôi. Chúng tôi luôn tự hào là học sinh của trường và luôn nhớ về những năm tháng học ở trường cùng các thầy, các anh chị và các bạn là những kỉ niệm đẹp nhất với lòng biết ơn chân thành.
Bây giờ chúng tôi đã trưởng thành, nhiều nguời đã lên chức ông, bà, nhưng khi gặp nhau tình cảm bạn bè, thầy trò vẫn đẹp tinh khôi như ngày nào cùng sống với nhau. Cảm ơn cuộc sống đã cho chúng tôi những tháng năm không thể nào quên ấy.
 

Vũ Khánh Truờng
Trường cấp 3 Đặc biệt C
(Học sinh khóa 4)