Thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 4/11/2003 về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”, ngay từ đầu năm học, tổ Toán Tin trường THPT Chuyên Cao Bằng đã triển khai các nội dung: “Dạy học theo chủ đề” và “Sinh hoạt tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học”.
Đối với nội dung “Dạy học theo chủ đề”, đây là một mô hình thay thế cho lớp học truyền thống (với đặc trưng là những chương, bài học ngắn, cô lập, những hoạt động lớp học mà giáo viên giữ vai trò trung tâm) bằng việc chú trọng những nội dung học tập có tính tổng quát, liên quan đến nhiều lĩnh vực, với trọng tâm tập trung vào người học và nội dung mang tính thực tiễn với những vấn đề, những thực hành gắn liền với thực tiễn. Dạy học theo chủ đề ở bậc trung học là sự cố gắng tăng cường tích hợp kiến thức, làm cho kiến thức có mối liên hệ mạng lưới nhiều chiều; là sự tích hợp vào ứng dụng kĩ thuật và đời sống thông dụng làm cho nội dung học có ý nghĩa hơn, hấp dẫn hơn. Một cách hoa mỹ đó là việc “thổi hơi thở” của cuộc sống vào những kiến thức cổ điển, nâng cao chất lượng “cuộc sống thật” trong các bài học.
Còn việc “Sinh hoạt tổ chuyên môn theo nghiên cứu bài học” là cơ hội cho giáo viên được học tập lẫn nhau thông qua hoạt động cùng nhau xây dựng kế hoạch bài học, cùng nhau dự giờ, phân tích bài học, qua đó giúp giáo viên phát triển năng lực chuyên môn, kĩ năng giảng dạy, phát triển khả năng sáng tạo… Tạo cơ hội cho tất cả giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng sư phạm và phát huy khả năng sáng tạo trong việc áp dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học thông qua việc dự giờ, trao đổi, thảo luận, chia sẻ sau khi dự giờ để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường. Đảm bảo cho tất cả học sinh có cơ hội tham gia thực sự vào quá trình học tập, giáo viên quan tâm đến khả năng học tập của từng học sinh. Đây là một bước thay đổi cơ bản để nâng cao hiệu quả sinh hoạt chuyên môn, nâng cao chất lượng dạy và học.
Từ khi bắt đầu năm học mới, tổ Toán-Tin đã triển khai được 03 chủ đề dạy học: “Phương trình lượng giác”, “Ứng dụng của cấp số nhân” – Khối 11, “Ứng dụng của hệ phương trình bậc nhất 3 ẩn” – Khối 10 và 01 buổi sinh hoạt tổ chuyên môn theo nghiện cứu bài học với nội dung “Ứng dụng của đạo hàm để giải quyết các bài toán liên quan thực tiễn” – Khối 12.
Trong chủ đề “Phương trình lượng giác”, giáo viên đã khéo léo lồng ghép các phương pháp giảng dạy hiện đại, giúp học sinh hiểu rõ bản chất của phương trình lượng giác, từ các phương trình cơ bản như phương trình bậc nhất, bậc hai đến các dạng đặc biệt như phương trình chứa tham số số, phương trình không có nghiệm thực. Học sinh được hướng dẫn cách thức tư duy để giải quyết bài toán một cách hệ thống và khoa học. Ngoài ra giáo viên còn tập trung phát triển kỹ năng vận dụng kiến thức vào giải quyết các bài toán thực tiễn. Tiết học diễn ra với sự tương tác tích cực giữa giáo viên và học sinh thông qua các hoạt động nhóm và bài tập ứng dụng. Điều này giúp các em không chỉ hiểu bài mà còn ghi nhớ lâu dài, phát triển kỹ năng làm việc nhóm và tư duy phản biện.
Cô giáo Lương Minh Hòa và tiết học theo chủ đề “Phương trình lượng giác”
Trong chủ đề “Ứng dụng của hệ phương trình bậc nhất ba ẩn”, giáo viên đã mang đến cho học sinh một góc nhìn thực tế về vai trò của hệ phương trình trong giải quyết các bài toán khoa học và đời sống. Đây là nội dung giúp học sinh có cái nhìn đa chiều, không chỉ dừng lại ở việc học công thức mà còn hiểu được cách ứng dụng vào các lĩnh vực khác nhau. Trong buổi học, giáo viên đã linh hoạt kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, bắt đầu từ các ví dụ đơn giản như giải hệ phương trình ba ẩn bằng phương pháp thế và phương pháp cộng đại số. Sau đó, giới thiệu một số ứng dụng của hệ phương trình này trong các bài toán khoa học như cân bằng hóa học, tính toán trong kinh tế hay dự báo dân số. Những bài toán này không chỉ giúp học sinh củng cố kiến thức mà còn phát triển kỹ năng tư duy logic, khả năng phân tích và xử lý dữ liệu thực tế. Một điểm nhấn trong chủ đề này là giáo viên đã hướng dẫn học sinh giải quyết bài toán thực tế bằng việc mô phỏng qua các tình huống cụ thể. Học sinh không chỉ làm việc trên lý thuyết mà còn được trải nghiệm các tình huống đặt ra trong cuộc sống, từ đó thấy được tầm quan trọng của việc hiểu và vận dụng hệ phương trình bậc nhất ba ẩn.
Học sinh trong tiết học chủ đề “Ứng dụng của hệ phương trình bậc nhất 3 ẩn”
Trong chủ đề “Cấp số nhân”, giáo viên không chỉ đơn thuần là giảng dạy lý thuyết mà còn mang tính ứng dụng cao. Cấp số nhân là một phần kiến thức quan trọng trong chương trình toán học, có nhiều ứng dụng thực tế trong các lĩnh vực như kinh tế, tài chính, sinh học và công nghệ. Trong tiết học, giáo viên đã giúp học sinh nắm vững khái niệm cấp số nhân, từ đó dẫn dắt các em khám phá những đặc điểm và tính chất quan trọng của cấp số này như công bội, tổng của cấp số nhân hữu hạn và vô hạn. Các bài toán từ đơn giản đến phức tạp đã được giáo viên giới thiệu, giúp học sinh hiểu rõ từng bước giải quyết và cách thức tư duy hợp lý.Đồng thời giải quyết các bài toán về tăng trưởng dân số, lãi suất kép trong ngân hàng, hay sự lan truyền của dịch bệnh trong sinh học đều là những minh họa sống động giúp học sinh nhận ra sự liên hệ mật thiết giữa toán học và cuộc sống. Thông qua các bài tập này, học sinh không chỉ nắm vững kiến thức mà còn học cách tư duy mở, kết nối kiến thức toán học với các lĩnh vực khác và áp dụng toán học vào thực tiễn.
Học sinh lớp 11 Anh với tiết học chủ đề “Cấp số nhân”
Trong buổi sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học “Ứng dụng của đạo hàm để giải quyết các bài toán liên quan thực tiễn”, tổ chuyên môn đã đưa ra nhiều ý kiến để xây dựng phương án triển khai nội dung bài học tới học sinh. Từ đó xây dựng kế hoạch bài học phù hợp với đối tượng học sinh. Sau buổi dạy, tổ chuyên môn đã thảo luận, rút kinh nghiệm để điều chỉnh thành một kế hoạch bài dạy hoàn chỉnh hơn.
Học sinh lớp 12 Lý với tiết học “Ứng dụng đạo hàm để giải quyết các bài toán liên quan thực tiễn”
Các hoạt động chuyên môn “Dạy học theo chủ đề” và “Sinh hoạt tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học” tại trường THPT Chuyên Cao Bằng đã mang lại nhiều lợi ích cho cả giáo viên và học sinh. Đây không chỉ là dịp để giáo viên rèn luyện, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy, mà còn là cơ hội để học sinh phát huy khả năng tư duy sáng tạo, tiếp cận kiến thức một cách toàn diện và ứng dụng vào thực tế. Đặc biệt, trong các buổi dạy học theo chủ đề hay các buổi sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học đó, tổ Toán Tin cũng đã chú ý đến vấn đề ứng dụng chuyển đổi số như sử dụng mã Qr để quét tài liệu tham khảo, tài liệu bổ sung, sử dụng các phần mềm hỗ trợ dạy học nói chung và hỗ trợ trong môn Toán nói riêng. Điều đó đã tăng thêm hiệu quả của việc dạy và học, đồng thời đáp ứng được yêu cầu chuyển đổi số trong giáo dục.
Tổ Toán-Tin