Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 - cơ hội và thách thức đối với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay
Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã và đang tạo ra những cơ hội và thách thức lớn trong nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Cuộc cách mạng này đã giúp lan tỏa tư tưởng chính thống, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền và xây dựng cộng đồng tương tác tích cực. Tuy nhiên, sự bùng nổ thông tin xấu độc, yêu cầu cao về năng lực số của cán bộ và sự phức tạp trong quản lý thông tin đặt ra nhiều thách thức. Để đối phó, cần đầu tư hạ tầng truyền thông số, đào tạo cán bộ, ứng dụng AI và Big Data vào kiểm soát thông tin, hoàn thiện pháp lý và phát huy vai trò của cộng đồng mạng. Sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý và toàn xã hội sẽ góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng trong thời đại số.
1. Vai trò của chuyển đổi số trong thời đại hiện nay
Trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam, cách mạng công nghiệp 4.0 được đề cập một cách toàn diện, có chiều sâu và được xem là một trong những động lực quan trọng để phát triển đất nước nhanh và bền vững trong thời kỳ mới. Đảng nhấn mạnh vai trò của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi chúng ta phải tích cực chuyển đổi số như xây dựng nền kinh tế số, xã hội số, chính phủ số, và chuyển đổi số thực sự là yếu tố cốt lõi của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Khi đề ra phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 10 năm (2021-2030), văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định vai trò của chuyển đổi số trong phát triển đất nước“Phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là nền tảng tạo đột phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế”. Văn kiện định hướng: Chuyển đổi số là trụ cột trong xây dựng kinh tế số: “Ưu tiên phát triển một số ngành và lĩnh vực có tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn…” Kinh tế số chỉ có thể phát triển mạnh khi nền tảng chuyển đổi số - bao gồm hạ tầng số, dữ liệu số và nhân lực số - được đầu tư đồng bộ chiến lược phát triển quốc gia. Văn kiện xác định xây dựng chính phủ số, xã hội số: “Phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số phù hợp với xu thế phát triển của cách mạng công nghiệp lần thứ tư”.
Điều này cho thấy Đảng ta đã có tầm nhìn dài hạn và toàn diện trong việc chuyển đổi từ mô hình quản lý truyền thống sang quản lý hiện đại, thông minh, minh bạch hơn. “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là nguồn nhân lực cho chuyển đổi số, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo” và đặc biệt nhấn mạnh : Chuyển đổi số trong Đảng và hệ thống chính trị.
2. Những thách thức và cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đối với việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay
Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, việc ứng dụng internet kết nối vạn vật, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo AI đã tác động sâu sắc đến mọi mặt của đời sống xã hội. Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, chuyển đổi số không chỉ là giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo mà còn là một mặt trận mới trong công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng - đó là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
2.1. Cơ hội
- Tăng cường hiệu quả tuyên truyền và lan tỏa tư tưởng chính trị.
- Giúp các tổ chức Đảng sử dụng hiệu quả các nền tảng số như mạng xã hội, cổng thông tin điện tử, ứng dụng trên điện thoại thông minh… để truyền tải nhanh, rộng, chính xác các quan điểm, đường lối của Đảng đến mọi tầng lớp Nhân dân.
- Các bài viết, video, infographic có tính giáo dục tư tưởng - lý luận được lan tỏa mạnh mẽ, nhất là trong giới trẻ - đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi thông tin đa chiều.
- Nâng cao năng lực phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
- Công nghệ phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo giúp các cơ quan chức năng nhận diện sớm, khoanh vùng nhanh các thông tin độc hại, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.
- Các tổ chức Đảng có thể xây dựng “trí tuệ số” của mình để đưa ra luận cứ khoa học, sắc bén, đấu tranh hiệu quả trên không gian mạng.
- Hiện đại hóa công tác Đảng, tăng tính minh bạch, hiệu quả.
- Giúp số hóa hồ sơ đảng viên, giám sát tổ chức Đảng qua phần mềm, qua đó tăng cường kỷ luật, kỷ cương và góp phần ngăn ngừa tình trạng suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
2.2. Thách thức
- Các nền tảng mạng xã hội hiện này trở thành mặt trận tư tưởng phức tạp.
- Các thế lực thù địch lợi dụng tốc độ lan truyền và tính ẩn danh của mạng xã hội để tán phát thông tin xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, bôi nhọ lãnh tụ, xuyên tạc lịch sử.
- Nội dung xấu độc có thể dễ dàng thâm nhập vào tâm trí người dân, nhất là thanh niên, khi họ thiếu kỹ năng nhận diện, chọn lọc thông tin.
- Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp giữa các địa phương, tổ chức Đảng chưa đồng đều
- Việc ứng dụng công nghệ trong công tác tư tưởng còn chênh lệch giữa vùng miền, giữa các cấp. Nhiều tổ chức cơ sở Đảng còn lúng túng, thiếu nhân lực công nghệ, thiếu cơ sở hạ tầng số. Thiếu nguồn nhân lực lý luận chính trị làm chủ công nghệ.
- Sự thiếu hụt đội ngũ cán bộ có cả năng lực tư tưởng - lý luận và kỹ năng sử dụng công nghệ số khiến cho việc triển khai bảo vệ nền tảng tư tưởng trong môi trường số gặp nhiều hạn chế.
Trong kỷ nguyên công nghệ hiện nay, không gian mạng đã trở thành một “mặt trận tư tưởng” vừa tràn đầy cơ hội, vừa đầy rẫy những thách thức đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Sự phát triển bùng nổ của internet, mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo và các công cụ truyền thông số đã làm thay đổi sâu sắc cách con người tiếp nhận, xử lý và truyền tải thông tin. Trước thực tế đó, việc bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng - chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là nhiệm vụ trọng yếu của công tác xây dựng Đảng, mà còn là yêu cầu sống còn trong việc giữ vững định hướng chính trị, tư tưởng của đất nước.
3. Một số yêu cầu cấp thiết đặt ra đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng hiện nay
- Kiên định nền tảng tư tưởng - vững vàng về lập trường, tư duy đổi mới về phương pháp. Đây là yêu cầu mang tính nguyên tắc. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, đặc biệt là trên không gian mạng nơi thông tin đa chiều và xuyên tạc diễn ra mạnh mẽ, Đảng phải kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Tuy nhiên, phương pháp đấu tranh, tuyên truyền phải đổi mới linh hoạt, hiện đại, sử dụng hiệu quả các nền tảng số, mạng xã hội để truyền tải tư tưởng đến đúng đối tượng, đúng thời điểm, với hình thức hấp dẫn, ngắn gọn và phù hợp thị hiếu.
- Xây dựng hệ sinh thái truyền thông chính trị tích cực, chủ động tận dụng nền tảng số. Thay vì chỉ “phản ứng” trước thông tin sai lệch, cần chủ động tạo ra một hệ sinh thái nội dung tích cực, định hướng dư luận trên không gian mạng bằng các sản phẩm truyền thông chính trị hiện đại: video ngắn, podcast, đồ họa thông tin, thuyết minh tương tác... Các cơ quan tuyên giáo, báo chí cách mạng, tổ chức Đoàn, Hội cần thống nhất thông tin, đồng bộ chiến lược, tạo nên “sức mạnh mềm” của tư tưởng cách mạng giữa không gian thông tin nhiễu loạn.
- Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng trong môi trường số. Để bảo vệ nền tảng tư tưởng trên không gian mạng, không thể chỉ dựa vào nội dung đúng đắn, mà còn cần đến người truyền tải có kỹ năng số, hiểu biết công nghệ, thông thạo các nền tảng truyền thông hiện đại. Đây là một yêu cầu quan trọng, đòi hỏi sự chuyển dịch về chất lượng cán bộ - từ cán bộ lý luận thuần túy sang “cán bộ tư tưởng số” có tư duy truyền thông và kỹ năng công nghệ cao.
- Phát triển hạ tầng và nền tảng công nghệ Việt phục vụ công tác tư tưởng - lý luận. Không thể xây dựng trận địa tư tưởng vững chắc trên nền tảng “thuê mướn” từ bên ngoài. Đảng và Nhà nước cần thúc đẩy phát triển các nền tảng mạng xã hội nội địa, hệ thống lưu trữ và phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo... để vừa bảo đảm an ninh thông tin, vừa chủ động trong chiến lược truyền thông, đấu tranh trên không gian mạng. Đây là nền tảng kỹ thuật không thể thiếu để bảo vệ tư tưởng chính trị trong dài hạn.
- Tăng cường giáo dục, nâng cao sức đề kháng tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và người dân. Để bảo vệ nền tảng tư tưởng một cách bền vững, cần xây dựng “tấm khiên tư tưởng” từ mỗi con người. Công tác giáo dục lý luận chính trị, đạo đức cách mạng, kỹ năng truyền thông trên nền tảng công nghệ cho cán bộ, đảng viên, đặc biệt là thế hệ trẻ, phải được đổi mới, gần gũi, thực tế và hiệu quả. Người dân khi có đủ hiểu biết, sẽ biết phân biệt thông tin xấu độc và tự nâng cao “miễn dịch tư tưởng” trước sự chống phá tinh vi.
4. Giải pháp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường công nghệ số hiện nay
Mạng xã hội ngày nay đã trở thành một “chiến trường” tư tưởng đặc biệt, nơi mà những giá trị tích cực và độc hại luôn song hành và mọi ý tưởng đều có thể lan truyền với tốc độ chóng mặt. Trong bối cảnh đó, công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng - chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cần được triển khai mạnh mẽ hơn bao giờ hết, cả về nội dung lẫn phương thức, để không chỉ “giữ vững trận địa” tư tưởng mà còn lan tỏa giá trị cách mạng đến các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng là một nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài, đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa chính trị - công nghệ - con người - pháp luật. Trong bối cảnh hiện nay, nền tảng cách mạng số trở thành thước đo cho bản lĩnh tư tưởng, trí tuệ tổ chức và tầm nhìn lãnh đạo của Đảng ta. Làm tốt nhiệm vụ này, chúng ta không chỉ giữ vững trận địa tư tưởng, mà còn góp phần xây dựng niềm tin, đồng thuận và khát vọng phát triển vì một Việt Nam hùng cường, dân chủ, hiện đại và văn minh. Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định rõ: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa”.
Trên cơ sở nhận diện đầy đủ thách thức và cơ hội từ không gian mạng, có thể đề xuất một số giải pháp thiết thực và khả thi sau:
4.1. Kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn xác định xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, khi các thế lực thù địch tăng cường chống phá, xuyên tạc nền tảng tư tưởng, đòi hỏi chúng ta phải kiên định và vận dụng sáng tạo các nguyên tắc xây dựng Đảng nhằm bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thứ nhất, cần khẳng định rõ nền tảng tư tưởng của Đảng là kim chỉ nam cho mọi hành động cách mạng.
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”. Đây là sự khẳng định nhất quán, xuyên suốt của Đảng ta về giá trị lý luận và thực tiễn của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Trước những âm mưu "phi chính trị hóa" quân đội, "đa nguyên chính trị", "đa đảng đối lập", sự kiên định nền tảng tư tưởng càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Thứ hai, nguyên tắc tập trung dân chủ cần được bảo đảm và phát huy trong công tác xây dựng Đảng.
Đây là nguyên tắc tổ chức cơ bản, là điều kiện tiên quyết bảo đảm sự thống nhất trong Đảng. Văn kiện Đại hội XIII khẳng định: “Tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, giữ vững nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, đặc biệt là nguyên tắc tập trung dân chủ”. Việc phát huy dân chủ trong Đảng không chỉ tạo sự đoàn kết, thống nhất mà còn giúp Đảng ta đủ sức đề kháng với các luận điệu sai trái, xuyên tạc, chia rẽ nội bộ từ bên ngoài.
Thứ ba, tự phê bình và phê bình là vũ khí sắc bén để chỉnh đốn Đảng. Đây là nguyên tắc quan trọng giúp Đảng ta luôn giữ vững bản chất cách mạng, không ngừng đổi mới và hoàn thiện mình.
Đại hội XIII nhấn mạnh: “Đẩy mạnh tự phê bình và phê bình với tinh thần nghiêm túc, cầu thị, thẳng thắn, chân thành, giúp nhau cùng tiến bộ”. Khi mỗi cán bộ, đảng viên nghiêm túc nhìn lại mình, khắc phục hạn chế, sẽ góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng, từ đó đấu tranh hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch.
Thứ tư, công tác cán bộ phải thực sự là “then chốt của then chốt”. Kiên định nguyên tắc xây dựng Đảng không thể tách rời việc xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức, đủ tài.
Đại hội XIII nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, siết chặt kỷ luật, kỷ cương; chống chạy chức, chạy quyền”. Một đội ngũ cán bộ trong sạch, vững vàng về tư tưởng chính trị, kiên định lý tưởng cách mạng sẽ là thành trì vững chắc chống lại mọi âm mưu “diễn biến hòa bình” trên mặt trận tư tưởng.
Cuối cùng, tăng cường đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng và các phương tiện truyền thông.
Văn kiện Đại hội XIII chỉ rõ: “Chủ động, kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống…”. Đây là nhiệm vụ không chỉ của riêng các cơ quan chức năng mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị nêu rõ: “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Đảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước".
Đảng ta khẳng định trong Đảng có ba nguyên tắc: nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình, nguyên tắc đoàn kết thống nhất. Đại hội VII của Đảng bổ sung hai nguyên tắc: Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân và Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Điều lệ Đảng do Đại hội XI của Đảng thông qua khẳng định: "lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thương yêu đồng chí, kỷ luật nghiêm minh, đồng thời thực hiện các nguyên tắc: tự phê bình và phê bình, đoàn kết trên cơ sở Cương lĩnh chính trị và Điều lệ Đảng, gắn bó mật thiết với nhân dân, Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.
Nguyên tắc tập trung dân chủ là một trong những nguyên tắc tổ chức cơ bản, tạo nên sức mạnh đoàn kết và tính thống nhất trong toàn Đảng. Ngay từ những ngày đầu thành lập, Đảng ta đã vận dụng nguyên tắc này để vượt qua muôn vàn khó khăn, từ đấu tranh giành độc lập dân tộc đến công cuộc đổi mới đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Thực hành dân chủ là cái chìa khóa vạn năng có thể giải quyết mọi khó khăn”, cho thấy rõ vai trò của dân chủ trong nội bộ Đảng. Trong giai đoạn hiện nay, khi mặt trận tư tưởng đang là một đấu trường phức tạp với sự gia tăng của các quan điểm sai trái, thù địch, thì việc bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ càng trở nên cấp thiết. Văn kiện Đại hội XIII nhấn mạnh: “Tiếp tục phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa đi đôi với tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong Đảng”. Chỉ khi mỗi tổ chức đảng và từng đảng viên đều được lắng nghe, thảo luận dân chủ nhưng vẫn tuân thủ sự lãnh đạo thống nhất, thì Đảng mới giữ được sức mạnh, vượt qua được nguy cơ "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", và bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng cách mạng.
4.2. Nâng cao năng lực công nghệ sô và trình độ lý luận cho đội ngũ làm công tác tư tưởng
Đội ngũ cán bộ tuyên giáo, báo chí, truyền thông chính trị cần được đào tạo song song hai năng lực: vững vàng về lập trường, tư tưởng chính trị; và thành thạo kỹ năng sử dụng công nghệ, truyền thông số, mạng xã hội. Đây là lực lượng xung kích trực tiếp trên “mặt trận công nghệ số”, cần có khả năng vừa sản xuất nội dung lý luận - chính trị sắc bén, vừa truyền tải qua các phương tiện hiện đại như clip ngắn, podcast, livestream hay infographic. Cần hình thành lực lượng “cán bộ tư tưởng số” trong các tổ chức Đảng, có thể sử dụng hiệu quả công cụ công nghệ để lan tỏa thông tin chính thống, định hướng dư luận xã hội, nhất là với giới trẻ.
4.3. Chủ động xây dựng hệ sinh thái nội dung chính trị tích cực trên nền tảng công nghệ số
Không chỉ “phản ứng” trước thông tin xấu độc, cần “đi trước - dẫn dắt - tạo ảnh hưởng” bằng cách sản xuất và lan tỏa mạnh mẽ các nội dung tuyên truyền giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, lòng yêu nước, niềm tin vào Đảng và chế độ bằng các hình thức hiện đại, dễ tiếp nhận. Các cơ quan báo chí, đoàn thể, trường học và tổ chức chính trị cần có sự liên kết nội dung, liên thông nền tảng, tránh manh mún, rời rạc. Mạng xã hội phải trở thành “trận địa” chính nghĩa, nơi tư tưởng cách mạng được bảo vệ và khơi nguồn.
4.4. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác xây dựng Đảng và quản lý cán bộ
Bảo vệ nền tảng tư tưởng không thể tách rời việc giữ gìn tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh. Do đó, chuyển đổi số trong quản lý tổ chức đảng, đảng viên - như hồ sơ số, quy trình minh bạch, phần mềm quản lý cán bộ - cần được triển khai đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả, giảm nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ bên trong. Bên cạnh đó, cần có các nền tảng số nội bộ phục vụ công tác tuyên giáo, trao đổi nghiệp vụ tư tưởng - lý luận, hệ thống dữ liệu lớn (big data) phục vụ phân tích dư luận xã hội để phản ứng nhanh, chính xác với các vấn đề nổi cộm.
4.5. Tăng cường pháp luật và kỹ thuật trong kiểm soát, xử lý thông tin sai trái
Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng cần đi đôi với hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến an ninh mạng, thông tin truyền thông, báo chí và mạng xã hội. Phải xử lý nghiêm các hành vi tán phát thông tin bịa đặt, xuyên tạc, kích động chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng. Song song đó là ứng dụng công nghệ: AI, học máy, hệ thống giám sát thông tin tự động để phát hiện sớm và kịp thời vô hiệu hóa các chiến dịch truyền thông thù địch. Đây là yêu cầu tất yếu trong chiến lược chủ động giữ vững “biên giới tư tưởng” trên không gian mạng. Sử dụng trí tuệ nhân tạo để giám sát, phát hiện và xử lý nhanh chóng các nội dung xuyên tạc, chống phá trên không gian mạng, đồng thời phân tích xu hướng thông tin để có chiến lược đối phó kịp thời.
4.6. Bồi dưỡng sức đề kháng tư tưởng cho toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ
Nội dung này cần xác định: con người là “tường thành” vững chắc nhất để bảo vệ tư tưởng cách mạng. Vì vậy, giáo dục lý luận chính trị, kỹ năng tiếp nhận và sàng lọc thông tin mạng, năng lực truyền thông số cần được đưa vào trường học, đoàn thể, cơ sở đào tạo chính trị. Cần phát động các chương trình “Tuổi trẻ với tư tưởng Hồ Chí Minh”, “Hành trình bảo vệ nền tảng tư tưởng trên TikTok, YouTube”… để tạo sân chơi lành mạnh và lan tỏa chính nghĩa cách mạng một cách tự nhiên, hấp dẫn và hiệu quả.
4.7. Xây dựng lực lượng đấu tranh trên không gian mạng
Bên cạnh các cơ quan báo chí, truyền thông chính thống, cần xây dựng đội ngũ chuyên gia, cộng tác viên có kỹ năng sử dụng công nghệ số để phát hiện, phản bác kịp thời các thông tin sai trái, thù địch. Lực lượng này cần được đào tạo bài bản, có trình độ chuyên môn cao và có khả năng sáng tạo nội dung hấp dẫn để thu hút công chúng. Để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong bối cảnh hiện nay, việc xây dựng một hệ thống công cụ số chuyên dụng là giải pháp thiết thực và hiệu quả. Hệ thống này bao gồm các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và công nghệ blockchain, nhằm giám sát và phát hiện thông tin sai lệch, xuyên tạc trên không gian mạng. Các công cụ này sẽ phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn, tự động phát hiện các tin giả, tin xấu, đồng thời đưa ra phản biện chính xác và kịp thời. Đầu tư hệ thống cơ sở vật chất cho chuyển đổi số, tạo ra công cụ giám sát và cảnh báo sớm, giúp nhận diện các dấu hiệu của thông tin sai lệch trong thời gian thực, sẽ phát triển các nền tảng truyền thông số, như website, ứng dụng di động và mạng xã hội, để cung cấp thông tin chính thống, phổ biến tư tưởng, đường lối của Đảng đến đông đảo quần chúng Nhân dân. Đồng thời, xây dựng các công cụ kiểm chứng thông tin để người dùng có thể tra cứu và xác thực thông tin một cách nhanh chóng và dễ dàng, tránh bị lôi kéo bởi các tin đồn, thông tin xuyên tạc.
5. Trách nhiệm của đảng viên và quần chúng trong việc bảo vệ tư tưởng của Đảng trên không gian mạng
Không gian mạng ngày nay không còn là một “thế giới ảo” đơn thuần, mà đã trở thành một phần hữu cơ, sống động của đời sống chính trị - xã hội, nơi diễn ra cả sự lan tỏa giá trị tích cực lẫn sự chống phá tư tưởng một cách tinh vi, đa dạng. Trong bối cảnh đó, cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng - chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - trên không gian mạng trở thành nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên và cấp thiết. Trong công cuộc đó, đảng viên cơ sở - những “tế bào” sống của Đảng, những người gần dân, sát thực tiễn - giữ vai trò đặc biệt quan trọng, không chỉ ở vai trò là người thụ hưởng chính sách, mà còn là người dẫn dắt, lan tỏa và bảo vệ tư tưởng chính trị của Đảng trong đời sống số.
Đảng viên cơ sở - người giữ vai trò tiên phong trên mặt trận tư tưởng. Theo quy định của Điều lệ Đảng, đảng viên có trách nhiệm gương mẫu chấp hành cương lĩnh, đường lối, nghị quyết của Đảng và phải tuyên truyền, vận động quần chúng thực hiện, đồng thời đấu tranh chống các quan điểm sai trái. Trong môi trường truyền thông công nghệ số, trách nhiệm ấy càng trở nên sát sườn và cụ thể: mỗi đảng viên, với tài khoản mạng xã hội của mình, không chỉ là một công dân số, mà còn là một chiến sĩ tư tưởng.
Trách nhiệm trong việc lan tỏa nội dung tích cực, chính thống: Chia sẻ, dẫn nguồn chính xác các văn kiện, quan điểm, chủ trương của Đảng; Tham gia bình luận, phản bác quan điểm sai trái một cách có lý, có tình, đúng quy định pháp luật; Lan tỏa giá trị đạo đức, truyền thống cách mạng, tinh thần đoàn kết, phản ánh đúng thực tế địa phương, cơ sở để tăng cường niềm tin nhân dân với Đảng, Nhà nước. Nói cách khác, mỗi đảng viên chính là “một kênh truyền thông cách mạng” trên môi trường mạng.
Trách nhiệm trong việc nâng cao “sức đề kháng tư tưởng” trong cộng đồng. Không chỉ dừng lại ở việc “nói đúng”, đảng viên còn cần giúp quần chúng “hiểu đúng” và “miễn nhiễm” trước thông tin sai trái. Đây là nhiệm vụ mang tính lan tỏa và giáo dục - một phần không thể thiếu trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Tại cơ sở, nhiều nội dung xấu độc về dân chủ, nhân quyền, tôn giáo, chủ quyền… thường lan truyền nhanh, nhưng lại thiếu người phản biện hoặc lý giải. Khi đảng viên cơ sở có kiến thức chính trị vững, kỹ năng mạng xã hội tốt và phương pháp trao đổi phù hợp, họ trở thành “lá chắn tư tưởng” hiệu quả, giúp định hướng đúng đắn, củng cố niềm tin cho nhân dân.
Trách nhiệm trong tự tu dưỡng, nêu gương trên không gian mạng. Bảo vệ tư tưởng Đảng không chỉ bằng lý luận, mà còn bằng gương sáng, hành vi mẫu mực - cả trong đời sống thực và trên mạng xã hội. Một đảng viên cơ sở có thái độ đúng đắn khi tham gia mạng xã hội - không phát tán tin giả, không bình luận cảm tính, không tiếp tay cho xuyên tạc - chính là đang bảo vệ uy tín của Đảng bằng chính hành động hằng ngày của mình. Ngược lại, sự lệch chuẩn về phát ngôn, thiếu kiểm chứng thông tin hay vô tình chia sẻ các nội dung phản cảm, tiêu cực… sẽ làm suy giảm niềm tin vào tổ chức Đảng, và đó là điều cần được chấn chỉnh nghiêm túc.
Nếu đảng viên là lực lượng tiên phong, thì quần chúng nhân dân chính là hậu phương rộng lớn và cũng là đối tượng thường xuyên bị lôi kéo, tác động bởi các luồng thông tin độc hại. Do đó, việc xây dựng sức đề kháng tư tưởng cho người dân, nhất là thanh niên, là điều vô cùng quan trọng. Người dân cần được khuyến khích và hỗ trợ để:
+ Tự trang bị kiến thức chính trị - xã hội cơ bản, hiểu rõ về cương lĩnh, đường lối của Đảng và Nhà nước.
+ Biết cách kiểm chứng thông tin, cảnh giác với các luận điệu xuyên tạc, chiêu bài “diễn biến hòa bình”, “tự do dân chủ giả hiệu” trên không gian mạng.
+ Chủ động phản ánh, báo cáo thông tin xấu độc, đồng thời chia sẻ những nội dung tích cực, nhân văn - qua đó, hình thành “lực lượng người dùng tích cực” có vai trò lan tỏa tư tưởng cách mạng từ thực tế đời sống.
+ Đặc biệt, trong giới trẻ - những “công dân số” năng động - cần phát huy tinh thần yêu nước, trách nhiệm xã hội thông qua các chiến dịch truyền thông sáng tạo như video TikTok lan tỏa giá trị cách mạng, các cuộc thi viết về tư tưởng Hồ Chí Minh, hay podcast giới thiệu nghị quyết Đảng… Đây chính là sự “dân chủ hóa” trong công tác tư tưởng, phù hợp với thời đại số.
6. Kết luận.
Cách mạng công nghiệp 4.0 (cách mạng số) mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức, đặc biệt đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên - những người trực tiếp tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trong bối cảnh mới, mỗi đảng viên cần không ngừng học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, làm chủ công nghệ và phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu trong đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch. Việc kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc các chủ trương, nghị quyết của Đảng chính là nền tảng để giữ vững trận địa tư tưởng. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng sẽ góp phần quan trọng vào việc giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam, cách mạng công nghiệp 4.0 được đề cập một cách toàn diện, có chiều sâu và được xem là một trong những động lực quan trọng để phát triển đất nước nhanh và bền vững trong thời kỳ mới. Đảng nhấn mạnh vai trò của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi chúng ta phải tích cực chuyển đổi số như xây dựng nền kinh tế số, xã hội số, chính phủ số, và chuyển đổi số thực sự là yếu tố cốt lõi của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Khi đề ra phương hướng, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 10 năm (2021-2030), văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định vai trò của chuyển đổi số trong phát triển đất nước“Phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là nền tảng tạo đột phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế”. Văn kiện định hướng: Chuyển đổi số là trụ cột trong xây dựng kinh tế số: “Ưu tiên phát triển một số ngành và lĩnh vực có tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn…” Kinh tế số chỉ có thể phát triển mạnh khi nền tảng chuyển đổi số - bao gồm hạ tầng số, dữ liệu số và nhân lực số - được đầu tư đồng bộ chiến lược phát triển quốc gia. Văn kiện xác định xây dựng chính phủ số, xã hội số: “Phát triển chính phủ số, kinh tế số, xã hội số phù hợp với xu thế phát triển của cách mạng công nghiệp lần thứ tư”.
Điều này cho thấy Đảng ta đã có tầm nhìn dài hạn và toàn diện trong việc chuyển đổi từ mô hình quản lý truyền thống sang quản lý hiện đại, thông minh, minh bạch hơn. “Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là nguồn nhân lực cho chuyển đổi số, khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo” và đặc biệt nhấn mạnh : Chuyển đổi số trong Đảng và hệ thống chính trị.
2. Những thách thức và cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đối với việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay
Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, việc ứng dụng internet kết nối vạn vật, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo AI đã tác động sâu sắc đến mọi mặt của đời sống xã hội. Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, chuyển đổi số không chỉ là giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo mà còn là một mặt trận mới trong công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng - đó là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
2.1. Cơ hội
- Tăng cường hiệu quả tuyên truyền và lan tỏa tư tưởng chính trị.
- Giúp các tổ chức Đảng sử dụng hiệu quả các nền tảng số như mạng xã hội, cổng thông tin điện tử, ứng dụng trên điện thoại thông minh… để truyền tải nhanh, rộng, chính xác các quan điểm, đường lối của Đảng đến mọi tầng lớp Nhân dân.
- Các bài viết, video, infographic có tính giáo dục tư tưởng - lý luận được lan tỏa mạnh mẽ, nhất là trong giới trẻ - đối tượng dễ bị ảnh hưởng bởi thông tin đa chiều.
- Nâng cao năng lực phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.
- Công nghệ phân tích dữ liệu và trí tuệ nhân tạo giúp các cơ quan chức năng nhận diện sớm, khoanh vùng nhanh các thông tin độc hại, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời.
- Các tổ chức Đảng có thể xây dựng “trí tuệ số” của mình để đưa ra luận cứ khoa học, sắc bén, đấu tranh hiệu quả trên không gian mạng.
- Hiện đại hóa công tác Đảng, tăng tính minh bạch, hiệu quả.
- Giúp số hóa hồ sơ đảng viên, giám sát tổ chức Đảng qua phần mềm, qua đó tăng cường kỷ luật, kỷ cương và góp phần ngăn ngừa tình trạng suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.
2.2. Thách thức
- Các nền tảng mạng xã hội hiện này trở thành mặt trận tư tưởng phức tạp.
- Các thế lực thù địch lợi dụng tốc độ lan truyền và tính ẩn danh của mạng xã hội để tán phát thông tin xuyên tạc, phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, bôi nhọ lãnh tụ, xuyên tạc lịch sử.
- Nội dung xấu độc có thể dễ dàng thâm nhập vào tâm trí người dân, nhất là thanh niên, khi họ thiếu kỹ năng nhận diện, chọn lọc thông tin.
- Tác động của cuộc cách mạng công nghiệp giữa các địa phương, tổ chức Đảng chưa đồng đều
- Việc ứng dụng công nghệ trong công tác tư tưởng còn chênh lệch giữa vùng miền, giữa các cấp. Nhiều tổ chức cơ sở Đảng còn lúng túng, thiếu nhân lực công nghệ, thiếu cơ sở hạ tầng số. Thiếu nguồn nhân lực lý luận chính trị làm chủ công nghệ.
- Sự thiếu hụt đội ngũ cán bộ có cả năng lực tư tưởng - lý luận và kỹ năng sử dụng công nghệ số khiến cho việc triển khai bảo vệ nền tảng tư tưởng trong môi trường số gặp nhiều hạn chế.
Trong kỷ nguyên công nghệ hiện nay, không gian mạng đã trở thành một “mặt trận tư tưởng” vừa tràn đầy cơ hội, vừa đầy rẫy những thách thức đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Sự phát triển bùng nổ của internet, mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo và các công cụ truyền thông số đã làm thay đổi sâu sắc cách con người tiếp nhận, xử lý và truyền tải thông tin. Trước thực tế đó, việc bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng - chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ là nhiệm vụ trọng yếu của công tác xây dựng Đảng, mà còn là yêu cầu sống còn trong việc giữ vững định hướng chính trị, tư tưởng của đất nước.
3. Một số yêu cầu cấp thiết đặt ra đối với công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng hiện nay
- Kiên định nền tảng tư tưởng - vững vàng về lập trường, tư duy đổi mới về phương pháp. Đây là yêu cầu mang tính nguyên tắc. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, đặc biệt là trên không gian mạng nơi thông tin đa chiều và xuyên tạc diễn ra mạnh mẽ, Đảng phải kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động. Tuy nhiên, phương pháp đấu tranh, tuyên truyền phải đổi mới linh hoạt, hiện đại, sử dụng hiệu quả các nền tảng số, mạng xã hội để truyền tải tư tưởng đến đúng đối tượng, đúng thời điểm, với hình thức hấp dẫn, ngắn gọn và phù hợp thị hiếu.
- Xây dựng hệ sinh thái truyền thông chính trị tích cực, chủ động tận dụng nền tảng số. Thay vì chỉ “phản ứng” trước thông tin sai lệch, cần chủ động tạo ra một hệ sinh thái nội dung tích cực, định hướng dư luận trên không gian mạng bằng các sản phẩm truyền thông chính trị hiện đại: video ngắn, podcast, đồ họa thông tin, thuyết minh tương tác... Các cơ quan tuyên giáo, báo chí cách mạng, tổ chức Đoàn, Hội cần thống nhất thông tin, đồng bộ chiến lược, tạo nên “sức mạnh mềm” của tư tưởng cách mạng giữa không gian thông tin nhiễu loạn.
- Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng trong môi trường số. Để bảo vệ nền tảng tư tưởng trên không gian mạng, không thể chỉ dựa vào nội dung đúng đắn, mà còn cần đến người truyền tải có kỹ năng số, hiểu biết công nghệ, thông thạo các nền tảng truyền thông hiện đại. Đây là một yêu cầu quan trọng, đòi hỏi sự chuyển dịch về chất lượng cán bộ - từ cán bộ lý luận thuần túy sang “cán bộ tư tưởng số” có tư duy truyền thông và kỹ năng công nghệ cao.
- Phát triển hạ tầng và nền tảng công nghệ Việt phục vụ công tác tư tưởng - lý luận. Không thể xây dựng trận địa tư tưởng vững chắc trên nền tảng “thuê mướn” từ bên ngoài. Đảng và Nhà nước cần thúc đẩy phát triển các nền tảng mạng xã hội nội địa, hệ thống lưu trữ và phân tích dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo... để vừa bảo đảm an ninh thông tin, vừa chủ động trong chiến lược truyền thông, đấu tranh trên không gian mạng. Đây là nền tảng kỹ thuật không thể thiếu để bảo vệ tư tưởng chính trị trong dài hạn.
- Tăng cường giáo dục, nâng cao sức đề kháng tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và người dân. Để bảo vệ nền tảng tư tưởng một cách bền vững, cần xây dựng “tấm khiên tư tưởng” từ mỗi con người. Công tác giáo dục lý luận chính trị, đạo đức cách mạng, kỹ năng truyền thông trên nền tảng công nghệ cho cán bộ, đảng viên, đặc biệt là thế hệ trẻ, phải được đổi mới, gần gũi, thực tế và hiệu quả. Người dân khi có đủ hiểu biết, sẽ biết phân biệt thông tin xấu độc và tự nâng cao “miễn dịch tư tưởng” trước sự chống phá tinh vi.
4. Giải pháp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên môi trường công nghệ số hiện nay
Mạng xã hội ngày nay đã trở thành một “chiến trường” tư tưởng đặc biệt, nơi mà những giá trị tích cực và độc hại luôn song hành và mọi ý tưởng đều có thể lan truyền với tốc độ chóng mặt. Trong bối cảnh đó, công cuộc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng - chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cần được triển khai mạnh mẽ hơn bao giờ hết, cả về nội dung lẫn phương thức, để không chỉ “giữ vững trận địa” tư tưởng mà còn lan tỏa giá trị cách mạng đến các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thế hệ trẻ. Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng là một nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài, đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa chính trị - công nghệ - con người - pháp luật. Trong bối cảnh hiện nay, nền tảng cách mạng số trở thành thước đo cho bản lĩnh tư tưởng, trí tuệ tổ chức và tầm nhìn lãnh đạo của Đảng ta. Làm tốt nhiệm vụ này, chúng ta không chỉ giữ vững trận địa tư tưởng, mà còn góp phần xây dựng niềm tin, đồng thuận và khát vọng phát triển vì một Việt Nam hùng cường, dân chủ, hiện đại và văn minh. Đại hội XIII của Đảng đã khẳng định rõ: “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa”.
Trên cơ sở nhận diện đầy đủ thách thức và cơ hội từ không gian mạng, có thể đề xuất một số giải pháp thiết thực và khả thi sau:
4.1. Kiên định các nguyên tắc xây dựng Đảng trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn xác định xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, khi các thế lực thù địch tăng cường chống phá, xuyên tạc nền tảng tư tưởng, đòi hỏi chúng ta phải kiên định và vận dụng sáng tạo các nguyên tắc xây dựng Đảng nhằm bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Thứ nhất, cần khẳng định rõ nền tảng tư tưởng của Đảng là kim chỉ nam cho mọi hành động cách mạng.
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: “Kiên định và vận dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”. Đây là sự khẳng định nhất quán, xuyên suốt của Đảng ta về giá trị lý luận và thực tiễn của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Trước những âm mưu "phi chính trị hóa" quân đội, "đa nguyên chính trị", "đa đảng đối lập", sự kiên định nền tảng tư tưởng càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Thứ hai, nguyên tắc tập trung dân chủ cần được bảo đảm và phát huy trong công tác xây dựng Đảng.
Đây là nguyên tắc tổ chức cơ bản, là điều kiện tiên quyết bảo đảm sự thống nhất trong Đảng. Văn kiện Đại hội XIII khẳng định: “Tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, giữ vững nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Đảng, đặc biệt là nguyên tắc tập trung dân chủ”. Việc phát huy dân chủ trong Đảng không chỉ tạo sự đoàn kết, thống nhất mà còn giúp Đảng ta đủ sức đề kháng với các luận điệu sai trái, xuyên tạc, chia rẽ nội bộ từ bên ngoài.
Thứ ba, tự phê bình và phê bình là vũ khí sắc bén để chỉnh đốn Đảng. Đây là nguyên tắc quan trọng giúp Đảng ta luôn giữ vững bản chất cách mạng, không ngừng đổi mới và hoàn thiện mình.
Đại hội XIII nhấn mạnh: “Đẩy mạnh tự phê bình và phê bình với tinh thần nghiêm túc, cầu thị, thẳng thắn, chân thành, giúp nhau cùng tiến bộ”. Khi mỗi cán bộ, đảng viên nghiêm túc nhìn lại mình, khắc phục hạn chế, sẽ góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức Đảng, từ đó đấu tranh hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch.
Thứ tư, công tác cán bộ phải thực sự là “then chốt của then chốt”. Kiên định nguyên tắc xây dựng Đảng không thể tách rời việc xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức, đủ tài.
Đại hội XIII nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, siết chặt kỷ luật, kỷ cương; chống chạy chức, chạy quyền”. Một đội ngũ cán bộ trong sạch, vững vàng về tư tưởng chính trị, kiên định lý tưởng cách mạng sẽ là thành trì vững chắc chống lại mọi âm mưu “diễn biến hòa bình” trên mặt trận tư tưởng.
Cuối cùng, tăng cường đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trên không gian mạng và các phương tiện truyền thông.
Văn kiện Đại hội XIII chỉ rõ: “Chủ động, kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống…”. Đây là nhiệm vụ không chỉ của riêng các cơ quan chức năng mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Nghị quyết số 35-NQ/TW của Bộ Chính trị nêu rõ: “Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là bảo vệ Đảng, bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của Đảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế; bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước".
Đảng ta khẳng định trong Đảng có ba nguyên tắc: nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình, nguyên tắc đoàn kết thống nhất. Đại hội VII của Đảng bổ sung hai nguyên tắc: Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân và Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Điều lệ Đảng do Đại hội XI của Đảng thông qua khẳng định: "lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách, thương yêu đồng chí, kỷ luật nghiêm minh, đồng thời thực hiện các nguyên tắc: tự phê bình và phê bình, đoàn kết trên cơ sở Cương lĩnh chính trị và Điều lệ Đảng, gắn bó mật thiết với nhân dân, Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.
Nguyên tắc tập trung dân chủ là một trong những nguyên tắc tổ chức cơ bản, tạo nên sức mạnh đoàn kết và tính thống nhất trong toàn Đảng. Ngay từ những ngày đầu thành lập, Đảng ta đã vận dụng nguyên tắc này để vượt qua muôn vàn khó khăn, từ đấu tranh giành độc lập dân tộc đến công cuộc đổi mới đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Thực hành dân chủ là cái chìa khóa vạn năng có thể giải quyết mọi khó khăn”, cho thấy rõ vai trò của dân chủ trong nội bộ Đảng. Trong giai đoạn hiện nay, khi mặt trận tư tưởng đang là một đấu trường phức tạp với sự gia tăng của các quan điểm sai trái, thù địch, thì việc bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ càng trở nên cấp thiết. Văn kiện Đại hội XIII nhấn mạnh: “Tiếp tục phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa đi đôi với tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong Đảng”. Chỉ khi mỗi tổ chức đảng và từng đảng viên đều được lắng nghe, thảo luận dân chủ nhưng vẫn tuân thủ sự lãnh đạo thống nhất, thì Đảng mới giữ được sức mạnh, vượt qua được nguy cơ "tự diễn biến", "tự chuyển hóa", và bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng cách mạng.
4.2. Nâng cao năng lực công nghệ sô và trình độ lý luận cho đội ngũ làm công tác tư tưởng
Đội ngũ cán bộ tuyên giáo, báo chí, truyền thông chính trị cần được đào tạo song song hai năng lực: vững vàng về lập trường, tư tưởng chính trị; và thành thạo kỹ năng sử dụng công nghệ, truyền thông số, mạng xã hội. Đây là lực lượng xung kích trực tiếp trên “mặt trận công nghệ số”, cần có khả năng vừa sản xuất nội dung lý luận - chính trị sắc bén, vừa truyền tải qua các phương tiện hiện đại như clip ngắn, podcast, livestream hay infographic. Cần hình thành lực lượng “cán bộ tư tưởng số” trong các tổ chức Đảng, có thể sử dụng hiệu quả công cụ công nghệ để lan tỏa thông tin chính thống, định hướng dư luận xã hội, nhất là với giới trẻ.
4.3. Chủ động xây dựng hệ sinh thái nội dung chính trị tích cực trên nền tảng công nghệ số
Không chỉ “phản ứng” trước thông tin xấu độc, cần “đi trước - dẫn dắt - tạo ảnh hưởng” bằng cách sản xuất và lan tỏa mạnh mẽ các nội dung tuyên truyền giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống, lòng yêu nước, niềm tin vào Đảng và chế độ bằng các hình thức hiện đại, dễ tiếp nhận. Các cơ quan báo chí, đoàn thể, trường học và tổ chức chính trị cần có sự liên kết nội dung, liên thông nền tảng, tránh manh mún, rời rạc. Mạng xã hội phải trở thành “trận địa” chính nghĩa, nơi tư tưởng cách mạng được bảo vệ và khơi nguồn.
4.4. Đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác xây dựng Đảng và quản lý cán bộ
Bảo vệ nền tảng tư tưởng không thể tách rời việc giữ gìn tổ chức Đảng trong sạch, vững mạnh. Do đó, chuyển đổi số trong quản lý tổ chức đảng, đảng viên - như hồ sơ số, quy trình minh bạch, phần mềm quản lý cán bộ - cần được triển khai đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả, giảm nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” từ bên trong. Bên cạnh đó, cần có các nền tảng số nội bộ phục vụ công tác tuyên giáo, trao đổi nghiệp vụ tư tưởng - lý luận, hệ thống dữ liệu lớn (big data) phục vụ phân tích dư luận xã hội để phản ứng nhanh, chính xác với các vấn đề nổi cộm.
4.5. Tăng cường pháp luật và kỹ thuật trong kiểm soát, xử lý thông tin sai trái
Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng cần đi đôi với hoàn thiện khung pháp lý liên quan đến an ninh mạng, thông tin truyền thông, báo chí và mạng xã hội. Phải xử lý nghiêm các hành vi tán phát thông tin bịa đặt, xuyên tạc, kích động chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng. Song song đó là ứng dụng công nghệ: AI, học máy, hệ thống giám sát thông tin tự động để phát hiện sớm và kịp thời vô hiệu hóa các chiến dịch truyền thông thù địch. Đây là yêu cầu tất yếu trong chiến lược chủ động giữ vững “biên giới tư tưởng” trên không gian mạng. Sử dụng trí tuệ nhân tạo để giám sát, phát hiện và xử lý nhanh chóng các nội dung xuyên tạc, chống phá trên không gian mạng, đồng thời phân tích xu hướng thông tin để có chiến lược đối phó kịp thời.
4.6. Bồi dưỡng sức đề kháng tư tưởng cho toàn xã hội, đặc biệt là thế hệ trẻ
Nội dung này cần xác định: con người là “tường thành” vững chắc nhất để bảo vệ tư tưởng cách mạng. Vì vậy, giáo dục lý luận chính trị, kỹ năng tiếp nhận và sàng lọc thông tin mạng, năng lực truyền thông số cần được đưa vào trường học, đoàn thể, cơ sở đào tạo chính trị. Cần phát động các chương trình “Tuổi trẻ với tư tưởng Hồ Chí Minh”, “Hành trình bảo vệ nền tảng tư tưởng trên TikTok, YouTube”… để tạo sân chơi lành mạnh và lan tỏa chính nghĩa cách mạng một cách tự nhiên, hấp dẫn và hiệu quả.
4.7. Xây dựng lực lượng đấu tranh trên không gian mạng
Bên cạnh các cơ quan báo chí, truyền thông chính thống, cần xây dựng đội ngũ chuyên gia, cộng tác viên có kỹ năng sử dụng công nghệ số để phát hiện, phản bác kịp thời các thông tin sai trái, thù địch. Lực lượng này cần được đào tạo bài bản, có trình độ chuyên môn cao và có khả năng sáng tạo nội dung hấp dẫn để thu hút công chúng. Để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong bối cảnh hiện nay, việc xây dựng một hệ thống công cụ số chuyên dụng là giải pháp thiết thực và hiệu quả. Hệ thống này bao gồm các công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và công nghệ blockchain, nhằm giám sát và phát hiện thông tin sai lệch, xuyên tạc trên không gian mạng. Các công cụ này sẽ phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn, tự động phát hiện các tin giả, tin xấu, đồng thời đưa ra phản biện chính xác và kịp thời. Đầu tư hệ thống cơ sở vật chất cho chuyển đổi số, tạo ra công cụ giám sát và cảnh báo sớm, giúp nhận diện các dấu hiệu của thông tin sai lệch trong thời gian thực, sẽ phát triển các nền tảng truyền thông số, như website, ứng dụng di động và mạng xã hội, để cung cấp thông tin chính thống, phổ biến tư tưởng, đường lối của Đảng đến đông đảo quần chúng Nhân dân. Đồng thời, xây dựng các công cụ kiểm chứng thông tin để người dùng có thể tra cứu và xác thực thông tin một cách nhanh chóng và dễ dàng, tránh bị lôi kéo bởi các tin đồn, thông tin xuyên tạc.
5. Trách nhiệm của đảng viên và quần chúng trong việc bảo vệ tư tưởng của Đảng trên không gian mạng
Không gian mạng ngày nay không còn là một “thế giới ảo” đơn thuần, mà đã trở thành một phần hữu cơ, sống động của đời sống chính trị - xã hội, nơi diễn ra cả sự lan tỏa giá trị tích cực lẫn sự chống phá tư tưởng một cách tinh vi, đa dạng. Trong bối cảnh đó, cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng - chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - trên không gian mạng trở thành nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên và cấp thiết. Trong công cuộc đó, đảng viên cơ sở - những “tế bào” sống của Đảng, những người gần dân, sát thực tiễn - giữ vai trò đặc biệt quan trọng, không chỉ ở vai trò là người thụ hưởng chính sách, mà còn là người dẫn dắt, lan tỏa và bảo vệ tư tưởng chính trị của Đảng trong đời sống số.
Đảng viên cơ sở - người giữ vai trò tiên phong trên mặt trận tư tưởng. Theo quy định của Điều lệ Đảng, đảng viên có trách nhiệm gương mẫu chấp hành cương lĩnh, đường lối, nghị quyết của Đảng và phải tuyên truyền, vận động quần chúng thực hiện, đồng thời đấu tranh chống các quan điểm sai trái. Trong môi trường truyền thông công nghệ số, trách nhiệm ấy càng trở nên sát sườn và cụ thể: mỗi đảng viên, với tài khoản mạng xã hội của mình, không chỉ là một công dân số, mà còn là một chiến sĩ tư tưởng.
Trách nhiệm trong việc lan tỏa nội dung tích cực, chính thống: Chia sẻ, dẫn nguồn chính xác các văn kiện, quan điểm, chủ trương của Đảng; Tham gia bình luận, phản bác quan điểm sai trái một cách có lý, có tình, đúng quy định pháp luật; Lan tỏa giá trị đạo đức, truyền thống cách mạng, tinh thần đoàn kết, phản ánh đúng thực tế địa phương, cơ sở để tăng cường niềm tin nhân dân với Đảng, Nhà nước. Nói cách khác, mỗi đảng viên chính là “một kênh truyền thông cách mạng” trên môi trường mạng.
Trách nhiệm trong việc nâng cao “sức đề kháng tư tưởng” trong cộng đồng. Không chỉ dừng lại ở việc “nói đúng”, đảng viên còn cần giúp quần chúng “hiểu đúng” và “miễn nhiễm” trước thông tin sai trái. Đây là nhiệm vụ mang tính lan tỏa và giáo dục - một phần không thể thiếu trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Tại cơ sở, nhiều nội dung xấu độc về dân chủ, nhân quyền, tôn giáo, chủ quyền… thường lan truyền nhanh, nhưng lại thiếu người phản biện hoặc lý giải. Khi đảng viên cơ sở có kiến thức chính trị vững, kỹ năng mạng xã hội tốt và phương pháp trao đổi phù hợp, họ trở thành “lá chắn tư tưởng” hiệu quả, giúp định hướng đúng đắn, củng cố niềm tin cho nhân dân.
Trách nhiệm trong tự tu dưỡng, nêu gương trên không gian mạng. Bảo vệ tư tưởng Đảng không chỉ bằng lý luận, mà còn bằng gương sáng, hành vi mẫu mực - cả trong đời sống thực và trên mạng xã hội. Một đảng viên cơ sở có thái độ đúng đắn khi tham gia mạng xã hội - không phát tán tin giả, không bình luận cảm tính, không tiếp tay cho xuyên tạc - chính là đang bảo vệ uy tín của Đảng bằng chính hành động hằng ngày của mình. Ngược lại, sự lệch chuẩn về phát ngôn, thiếu kiểm chứng thông tin hay vô tình chia sẻ các nội dung phản cảm, tiêu cực… sẽ làm suy giảm niềm tin vào tổ chức Đảng, và đó là điều cần được chấn chỉnh nghiêm túc.
Nếu đảng viên là lực lượng tiên phong, thì quần chúng nhân dân chính là hậu phương rộng lớn và cũng là đối tượng thường xuyên bị lôi kéo, tác động bởi các luồng thông tin độc hại. Do đó, việc xây dựng sức đề kháng tư tưởng cho người dân, nhất là thanh niên, là điều vô cùng quan trọng. Người dân cần được khuyến khích và hỗ trợ để:
+ Tự trang bị kiến thức chính trị - xã hội cơ bản, hiểu rõ về cương lĩnh, đường lối của Đảng và Nhà nước.
+ Biết cách kiểm chứng thông tin, cảnh giác với các luận điệu xuyên tạc, chiêu bài “diễn biến hòa bình”, “tự do dân chủ giả hiệu” trên không gian mạng.
+ Chủ động phản ánh, báo cáo thông tin xấu độc, đồng thời chia sẻ những nội dung tích cực, nhân văn - qua đó, hình thành “lực lượng người dùng tích cực” có vai trò lan tỏa tư tưởng cách mạng từ thực tế đời sống.
+ Đặc biệt, trong giới trẻ - những “công dân số” năng động - cần phát huy tinh thần yêu nước, trách nhiệm xã hội thông qua các chiến dịch truyền thông sáng tạo như video TikTok lan tỏa giá trị cách mạng, các cuộc thi viết về tư tưởng Hồ Chí Minh, hay podcast giới thiệu nghị quyết Đảng… Đây chính là sự “dân chủ hóa” trong công tác tư tưởng, phù hợp với thời đại số.
6. Kết luận.
Cách mạng công nghiệp 4.0 (cách mạng số) mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức, đặc biệt đối với đội ngũ cán bộ, đảng viên - những người trực tiếp tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trong bối cảnh mới, mỗi đảng viên cần không ngừng học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, làm chủ công nghệ và phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu trong đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch. Việc kiên định với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quán triệt sâu sắc các chủ trương, nghị quyết của Đảng chính là nền tảng để giữ vững trận địa tư tưởng. Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng sẽ góp phần quan trọng vào việc giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Phí Văn Nhất
Nguồn tin: Trường THPT Chuyên Cao Bằng
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là %s để có thể bình luận
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn
Liên kết website
THỐNG KÊ TRUY CẬP
- Đang truy cập17
- Máy chủ tìm kiếm2
- Khách viếng thăm15
- Hôm nay12,106
- Tháng hiện tại304,244
- Tổng lượt truy cập7,984,096
